بررسی و تحلیل مؤلفه های تأثیرگذار در ارتقای کیفیت های محیطی با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل شبکه ای (anp) (مطالعۀ موردی: سقز)

این پژوهش با هدف سنجش و تحلیل کیفیت محیط در واحد همسایگی و محله بر آن است با شناسایی و ارزیابی وضعیت کیفی مؤلفه های سازندۀ کیفیت در این محیط های شهری، علاوه بر تعیین سطح کیفیت محیط در محدودۀ مطالعاتی به اولویت بندی مؤلفه های محیطی نامطلوب محیط موردنظر بپردازد؛ از این رو بر مشترکات دو مبحث «توسعۀ پایدار محله ای» و «کیفیت محیط» تأکید می کند که دلیل این امر تدقیق بیشتر موضوع، با توجه به میزان رضایت یا نارضایتی ساکنان از کیفیت محله است. پژوهش حاضر از نظر نوع، جزء تحقیقات «کاربردی» و از نظر روش، «توصیفی- تحلیلی» با تأکید بر «نگرش سیستمی» است. شیوۀ جمع آوری اطلاعات میدانی بر پایۀ بررسی های عینی محقق و تکمیل پرسش نامه توسط ساکنان و مسئولان بوده است. مدل ارزیابی کیفیت محیط در قالب مؤلفه های «کالبدی- فضایی»، «اجتماعی- فرهنگی»، «اقتصادی»، «زیست محیطی» و «مدیریتی- حکمروایی» به صورت سلسله مراتبی و ایجاد درخت ارزش با رویکرد بالا به پایین ایجاد شده است. به منظور ارزیابی نهایی و تحلیل داده ها از فرایند تحلیل شبکه ای (anp) بهره گرفته شده است. نتایج تحلیل نشان از آن دارد که محلۀ شهرک دانشگاه با امتیاز 305/0 دارای بالاترین کیفیت مطلوب نسبت به محله های دیگر و محلۀ تپه مالان با 057/0 امتیاز دارای پایین ترین مطلوبیت کیفیت است. از لحاظ تفاوت ابعاد کیفیتی در کل شهر، نتایج نشان می دهد که خوشۀ «زیست محیطی» با وزن 364/0 در اولویت اول و خوشۀ «اقتصادی» با وزن 058/0، خوشۀ «مدیریتی- حکمروایی» با وزن 041/0 با تفاوت آشکار در ردۀ پنجم و ششم قرار گرفته اند. در نهایت علاوه بر معرفی معیارهایی برای سنجش پایداری محله های مورد مطالعه، فرایندی در پیش روی تصمیم سازان و مدیران شهری قرار گرفته است که به واسطۀ آن می توانند به اولویت بندی اقدامات خود برای ارتقای کیفیت های محیطی منطبق بر فرایند توسعۀ پایدار بپردازند.